müdür ile ilgili belge, daha tamamlanmadı ama System.Service ve comar.service

anlatıyor en azından

belgeler/Pardus-Acilis.lyx

+#LyX 1.3 created this file. For more info see http://www.lyx.org/
+\lyxformat 221
+\textclass article
+\language turkish
+\inputencoding auto
+\fontscheme default
+\graphics default
+\paperfontsize default
+\spacing single 
+\papersize Default
+\paperpackage a4
+\use_geometry 0
+\use_amsmath 0
+\use_natbib 0
+\use_numerical_citations 0
+\paperorientation portrait
+\secnumdepth 3
+\tocdepth 3
+\paragraph_separation skip
+\defskip medskip
+\quotes_language english
+\quotes_times 2
+\papercolumns 1
+\papersides 1
+\paperpagestyle default
+
+\layout Title
+
+Pardus Al Sistemi
+\layout Author
+
+Grer zen
+\layout Standard
+\pagebreak_bottom 
+
+\begin_inset LatexCommand \tableofcontents{}
+
+\end_inset 
+
+
+\layout Section
+
+Giri
+\layout Standard
+
+letim sistemi ekirdeinin almaya balad andan, kullancnn giri
+ yapabilecei ana kadar yaplan ilemler al (init) sreci olarak adlandrlm
+aktadr.
+ Dosya sistemlerinin balanmas, donanm modllerinin yklenmesi, temel
+ a ayarlarnn yaplmas, sistem servislerinin balatlmas ve grafik arabirimi
+nin altrlp, kullancnn karsna giri ekran kartlmas bu srecin
+ kapsamndadr.
+\layout Standard
+
+Bilgisayar kapatlaca zaman, servislerin durdurulmas, balanm dosya
+ sistemlerinin ayrlmas da ayn sistem tarafndan yrtlr.
+\layout Subsection
+
+Al Sreci
+\layout Standard
+
+ekirdek kendi hazrlk ilemleri bittikten sonra /sbin/init (ekirdee
+ init= parametresi verilerek deitirilebilir) komutunu altrr.
+ Bu komut, al ve kapan aamalarnda /etc/inittab dosyasnda belirtilen
+ dier komutlar altrarak sreleri yrtr.
+\layout Standard
+
+Linux datmlarnda bu komutlar bir dizi bash betii eklindedir.
+ Pardus 1.0 iin kullandmz Gentoo al sistemi, /sbin/rc ana betii,
+ /sbin/functions.sh yardmc fonksiyonlar, bir dizi yardmc komut ve /etc/init.d
+ altndaki servis betiklerinden olumaktadr.
+ Temel betik ve komutlar initscripts adnda bir paketle gelirken, servis
+ betikleri ait olduklar paketlerin iinden kar.
+\layout Standard
+
+Al, alma ve kapan aamalar alma seviyesi (runlevel) olarak
+ isimlendirilir.
+ Ana sre (/sbin/init) belli bir alma seviyesine getiinde (telinit
+ komutuyla ya da kapatma tuuna baslmas gibi bir olayla), rc betii o
+ alma seviyesine ait (/etc/runlevels/ iinde alma seviyesine ait dizinde
+ sembolik balantyla belirtilmi) olan servis betiklerini altrr.
+ ntanml gelen baz alma seviyeleri:
+\layout Description
+
+sysinit Temel al, dosya sistemlerinin balanmas.
+\layout Description
+
+boot Geri kalan al ilemleri.
+\layout Description
+
+default Normal alma ortam.
+\layout Description
+
+single Yalnzca yetkili kullancnn giri yapabilecei kurtarma modu.
+\layout Description
+
+reboot Yeniden balama sreci.
+\layout Description
+
+halt Kapan sreci.
+\layout Standard
+
+Bunlarn dnda, kullanc kendisi de, istedii servislerin ak olduu
+ alma seviyeleri ekleyebilmektedir.
+\layout Subsection
+
+Donanm Tanma
+\layout Standard
+
+Bir aygtn yazlmlar tarafndan kullanlabilmesi iin, gerekli ekirdek
+ modlnn yklenmesi, gerekiyorsa aygta firmware yklenmesi, eer varsa
+ servis yazlmnn altrlmas, ve /dev dizininde aygta erimek iin
+ gereken dosyalarn oluturulmas gerekmektedir.
+\layout Standard
+
+Bu ilemlerin, al srasnda, aktif olan aygtlar iin (coldplug) ve
+ alma esnasnda taklan aygtlar iin (hotplug) yaplmas gereklidir.
+\layout Standard
+
+Linux 2.6.x serisi ekirdeklerde, her bir aygt, sysfs dosya sistemi zerinde
+ bir dizin olarak gzkmekte ve bu dizindeki dosyalardan ekirdein aygta
+ dair tm bilgisine ulalabilmektedir.
+ Modern balant yollar (PCI, USB, FireWire) protokollerinde, aygtlarn
+ retici ve modeline ait saylar bulunduu iin, sysfs'ten alnan bu saylar
+ ve aygt snf gibi deerleri, eldeki modl ve servislerin desteklenen
+ donanm listeleriyle karlatrarak, hangilerinin yklenmesi gerektii
+ bulunabilmektedir.
+\layout Subsection
+
+Sorunlar
+\layout Standard
+
+Bu sistem ile iki temel problemimiz var.
+ lki kullanlla ynelik.
+ Al sisteminin yaval yznden kullanc giri ekrannn kmas
+ nerdeyse bir dakikay bulmakta.
+ kincisi ise teknik bir problem.
+ Sistemin bash, sed, awk gibi zayf ve karmak szdizimli dillerle yazlm
+ olmas yznden bakm ve gelitirme yapmak ok zor.
+\layout Standard
+
+Yavaln temel sebeplerinden biri bash.
+ Kabuun programlama yaplarnn zayf olmas yznden basit iler iin
+ bir sr ek ara ve komut kullanlyor.
+ Bash'in genel yaval yznden, her betiin ilk i olarak functions.sh'
+ ve ortam deikenlerini tayan /etc/profile' armas ok zaman alyor.
+\layout Standard
+
+zm olarak betiklerin otomatik olarak tek bir dosyaya birletirilmesi,
+ bash yerine busybox kabuu kullanlmas gibi giriimler mevcut, ama bunlar
+ karmakla bir zm getirmiyor.
+\layout Standard
+
+kinci byk sebep, ilemlerin sral yaplmas.
+ Birarada yrtlebilecek ilemler birbirlerini bekliyor ve zaman kaybna
+ yol ayor.
+\layout Standard
+
+Buna zm olarak da betiklerin birbirlerine bamllklar dikkate alnarak
+ paralel altrlmas iin initng gibi giriimler mevcut.
+ Kendi servis betik biimi olan initng'nin, kullanmda, yeterince olgun
+ bir yazlm olmamasndan kaynaklanan, baz sorunlar kardn grdk.
+\layout Standard
+
+nemli bir faktr de disk okuma hzdr.
+ Modern harddiskler 20-30 MB/s gibi okuma hzlarna sahip olmakla birlikte,
+ okunacak bilginin srekli olmad durumlarda kafa hareketinin yava olmas
+ nedeniyle bu hz ok dmektedir.
+ zellikle ok sayda ufak dosya olmas durumunda okuma hz kt etkilenmektedi
+r.
+\layout Standard
+
+nykleme (preload) gibi tekniklerle okuma yaplmayan anlarn deerlendirilmesi,
+ zellikle paralel ilevler olduu durumlarda, disk iin bekleyen farkl
+ ilevlerin, ayn anda abanp, ncelii yksek bir ilevin nn tkamamasna
+ dikkat edilmesi, disk okuma verimini yksek tutacaktr.
+\layout Standard
+
+Paketlerle birlikte gelen kk dosyalarn birletirilip ilendii durumlarda
+ (rnein /etc/env.d dosyalarndan /etc/profile.env elde edilmesi), ya da
+ bir ayar dosyas deitiinde yaplacak ilemlerde (/etc/ld.so.conf deitiinde
+ ldconfig komutunun altrlmas), bu ilemi her alta tekrarlamamak
+ iin gerek bir deiiklik olmadnda ayar dosyalarna yazmamaya dikkat
+ etmek gereklidir.
+ Pardus 1.0 zerinde, her alta ekirdee verilen dil parametresi ile
+ /etc/env.d gncellendii iin, ayn dil ile st ste yaplan allarda,
+ /etc/profile.env oluturulmas ve ld yollar dosyas da bundan dolay gncellend
+ii iin ldconfig altrlmas, gereksiz yere tekrarlanmaktayd.
+\layout Section
+
+Gerekler
+\layout Standard
+
+Pardus iin kullanacamz al sisteminin baz gerekleri salamasn
+ bekliyoruz.
+\layout Subsection
+
+Hz
+\layout Standard
+
+Giri ekrannn kullancnn karsna mmkn olduu kadar hzl getirilmesi
+ gereklidir.
+\layout Subsection
+
+Esneklik
+\layout Standard
+
+Al sistemine yeni bir zellik eklemek ya da zel bir srm iin deiiklikle
+r yapmak kolay olmaldr.
+\layout Subsection
+
+Salamlk
+\layout Standard
+
+kabilecek sorunlar mutlaka gz nne alnmal.
+ Kullanc hatas yada al sisteminin bir i hatas yznden sistemin
+ alamaz hale gelmesine olabildiince engel olunmal.
+\layout Subsection
+
+Servis Ynetimi
+\layout Standard
+
+Al sisteminin temel bileenleri tek bir paket olsa bile, dier paketlerin
+ de bu sistemle entegre edilebilmesi iin kendi betiklerini sisteme dahil
+ edebilmeleri gerekmektedir.
+\layout Standard
+
+Kullanc, bu betiklerin ynettii servisleri, hem komut satr hem de grafik
+ arayz araclyla, balatp durdurabilmeli, alta alp almayacan
+ ayarlayabilmelidir.
+\layout Standard
+
+Kullancnn servisleri daha kolay ynetebilmesi iin, betiklerin yerel
+ mi yoksa darya hizmet verecek bir servis mi altrd, ne i yapt,
+ o anda alp almad ile ilgili detayl bilgi salanmaldr.
+\layout Standard
+
+Servislerin birbirine bamllklar belirtilebilmeli, altrma ilemi
+ bamllk srasna gre gitmelidir.
+\layout Subsection
+
+zel Al Seenekleri
+\layout Standard
+
+alan CD iin (deiik balama tablosu, baz dizinler yalnzca okunabilir),
+ metin terminaller iin (masast yok), kurtarma durumlar iin (donanm
+ seenekleri en gvenlide) al destei olmal.
+\layout Subsection
+
+Yerelletirme
+\layout Standard
+
+Tm metinler gettext araclyla yerelletirilebilmeli.
+ Al dil ve klavye seenekleri, ekirdek parametreleri ile ayarlanabilmelidir.
+\layout Subsection
+
+Grsellik
+\layout Standard
+
+gereksiz metinler olmasn
+\layout Standard
+
+logo + anim
+\layout Section
+
+Tasarm
+\layout Standard
+
+Al betiklerini tamamen Python ile yazmaya karar verdik.
+ Python, ok kullanlan metin ilemleri, dosya sistemine eriim, program
+ altrma ilevleri iin hazr fonksiyonlar ierdii ve gl bir programlama
+ dilinin tm imkanlarn sunduu iin betiklerin ok sade ve esnek olmasn
+ salad.
+\layout Standard
+
+Al sistemi devreye girdiinde, Python yorumlaycs ve kullanlan modllerin
+ yklenmesi yaklak 1.5-2 saniye srmekte.
+ Buna karlk toplam al sresi nerdeyse bir buuk dakikadan, 15-20
+ saniyeye inmi durumda.
+ Al betiklerinin uzunluu ise nerdeyse onda birine dt.
+\layout Standard
+
+Servis betikleri, omar betikleri olarak yeniden yazld.
+ Bylece betiklerin ynetilmesi, paralel altrlmas gibi iler omar
+ tarafndan kolayca gerekletirilebiliyor.
+ Betiklerin kolayca yazlabilmesi iin sk kullanlan servis fonksiyonlar
+ iin bir omar API modl yazld.
+\layout Standard
+
+Sistemin bileenlerini incelersek:
+\layout Subsection
+
+mudur.py
+\layout Standard
+
+Mdr /sbin/init tarafndan altrlan ve temel al ilemlerinin tmn
+ yapan betiktir.
+\layout Standard
+
+Ayarlar /etc/conf.d/mudur.conf dosyasndan okumaktadr.
+ Ayrca ekirdek parametreleriyle verilen dil ayarlarn kullanmaktadr.
+\layout Standard
+
+lk olarak sysinit aamasnda dosya sistemlerini denetleyip balar, udev'i
+ etkinletirir, bilgisayar adn ve sistem saatini ayarlar, bir yandan paralel
+ olarak muavin betiini altrarak aktif olan aygtlar iin gerekli srcleri
+n yklenmesi ilemini balatr.
+\layout Standard
+
+kinci aama boot ile birlikte, lokal a balantsn amak, /var ve /tmp
+ dizinlerindeki geici dosyalar temizlemek, /etc/env.d dizinindeki dosyalardan
+ /etc/profile.env yi gncellemek gibi ileri yaptktan sonra omar servisini
+ balatr.
+\layout Standard
+
+Nihayet default aamas iin altnda omar'a servisleri balatma komutunu
+ gnderir.
+\layout Standard
+
+Kapan srasnda ise nce omar'a servisleri durdurma komutu gnderilir,
+ sonra da dosya sistemleri ayrlp, kapatma yada yeniden balatma ilemi
+ yaplr.
+\layout Subsection
+
+muavin.py
+\layout Standard
+
+Bu betik donanm tanmayla ilgili iki ilevi yerine getirmektedir.
+\layout Standard
+
+Al srasnda mudur.py tarafndan balatldnda sysfs iinde tarama
+ yaparak bulunan aygtlara ait ekirdek modllerini ykler.
+\layout Standard
+
+alma srasnda bir aygt takldnda ise, udev tarafndan balatlarak
+ firmware ykleme ve modl bulup ykleme ilerini yapar.
+\layout Subsection
+
+service Komutu
+\layout Standard
+
+Komut satrndan servislerin alma durumlarn gsteren, servisleri ap
+ kapatma ilerini yapan basit bir betiktir.
+\layout Subsection
+
+Servis KGA
+\layout Standard
+
+Pardus yaplandrma merkezi Tasma iinde servisleri ynetebilen bir arayzdr.
+\layout Subsection
+
+omar System.Service Snf
+\layout Standard
+
+Mdr iin yazlm servis betikleri omar'da bu snfa kayt olurlar ve
+ aadaki metotlar salarlar:
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.info
+\layout Standard
+
+Servis hakknda bilgi dndrr.
+ lk satr servisin tipi, ikinci satr durumu, son satr da yerelletirilmi
+ olarak servisin adn verir.
+\layout Standard
+
+ tip servis vardr:
+\layout Description
+
+server Apache, OpenSSH, Postfix gibi d bilgisayarlara hizmet veren web,
+ kabuk, eposta sunucu gibi servislerin balatma betikleri.
+\layout Description
+
+local Pardus masastnn alabilmesi iin yerel programlara hizmet veren
+ DBus, HAL, Zemberek gibi servislerin balatma betikleri.
+\layout Description
+
+script Bir servis balatmayan, yalnzca alta belli ilemleri yerine
+ getiren betikler.
+\layout Standard
+
+Bir servis drt durumda olabilir:
+\layout Description
+
+on Servis srekli olarak aktr ve u anda almaktadr.
+\layout Description
+
+started Servis kapaldr ama kullanc tarafndan altrlmtr.
+\layout Description
+
+stopped Servis aktr ama bir sebepten dolay durdurulmu yada alamamtr.
+\layout Description
+
+off Servis kapaldr.
+\layout Standard
+
+Servis tipi ve ad, kullanc arayzlerinde gstermek amal dnlmtr.
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.start
+\layout Standard
+
+Servisi balatr.
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.stop
+\layout Standard
+
+Servisi durdurur.
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.reload
+\layout Standard
+
+Eer servis destekliyorsa kapanmadan ayarlarn tekrar ykleyip gncellemesini
+ salar.
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.setState (state)
+\layout Standard
+
+Servisin durumunu deitirir.
+ Eer state parametresi 
+\begin_inset Quotes eld
+\end_inset 
+
+on
+\begin_inset Quotes erd
+\end_inset 
+
+ verilirse, servis altrlr ve srekli olarak ak konuma getirilir.
+ Bylece bilgisayar yeniden balattnzda servis otomatik olarak alacaktr.
+ State 
+\begin_inset Quotes eld
+\end_inset 
+
+off
+\begin_inset Quotes erd
+\end_inset 
+
+ verilerek servis kapatlp almayacak ekilde ayarlanr.
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.ready
+\layout Standard
+
+Servis eer 
+\begin_inset Quotes eld
+\end_inset 
+
+on
+\begin_inset Quotes erd
+\end_inset 
+
+ olarak ayarlanmsa, start metodunu ararak balatr.
+ Mdr al srasnda tm servislere bu ary yaparak servisleri balatmakta
+dr.
+\layout Subsubsection*
+
+System.Service.changed
+\layout Standard
+
+Bu uyar bir servisin durumu deitiinde gnderilir.
+ Parametre olarak 
+\begin_inset Quotes eld
+\end_inset 
+
+started
+\begin_inset Quotes erd
+\end_inset 
+
+ ve 
+\begin_inset Quotes eld
+\end_inset 
+
+stopped
+\begin_inset Quotes erd
+\end_inset 
+
+ deerleri verir.
+\layout Subsection
+
+omar comar.service Modl
+\layout Standard
+
+Servis betiklerinde sk kullanlan fonksiyonlar bu Python modlnde salanmtr.
+\layout Standard
+
+Betiklerde:
+\layout LyX-Code
+
+from comar.service import *
+\layout Standard
+
+eklinde kullandnzda info, setState, ready metotlar sizin iin tanmlanm
+ olacaktr.
+ Bylece yalnzca start ve stop metotlar ile bir servis betii yazabilirsiniz.
+\layout Standard
+
+Bu modldeki fonksiyonlar, betik tipi ve adn betiinizin iindeki serviceType
+ ve serviceDesc deikenlerinden okuyacaktr.
+\layout Standard
+
+Bu modl import ettiiniz halde, bu fonksiyonlar kendiniz de tanmlayabilirsin
+iz, bu durumda betik iindekiler alacaktr.
+\layout Standard
+
+Modlde ayrca u yardmc fonksiyonlar bulunmaktadr:
+\layout Subsubsection*
+
+run
+\layout Standard
+
+Parametre olarak verilen komutu yeni bir kabuk amadan altrr.
+ Komutun dn deerini dndrr.
+\layout Standard
+
+rnek:
+\layout LyX-Code
+
+run("/sbin/start-stop-daemon --start --quiet --exec /usr/sbin/cpufreqd")
+\layout Subsubsection*
+
+checkDaemon
+\layout Standard
+
+Verilen pid dosyasnn gsterdii servisin alp almadna bakar.
+\layout Standard
+
+rnek:
+\layout LyX-Code
+
+def status():
+\layout LyX-Code
+
+    return checkDaemon("/var/run/kdm.pid")
+\layout Subsubsection*
+
+loadEnvironment
+\layout Standard
+
+evre deikenlerini /etc/profile.env dosyasndan okuyup alan sre iin
+ geerli klar.
+ Bylece burda tanml olan deikenleri kullanan servisleri ayr bir kabuk
+ balatmadan altrabilirsiniz.
+\layout Subsubsection*
+
+config
+\layout Standard
+
+Bu bir Python szlk deikeni olup, /etc/conf.d/betikpaketad dosyasndaki
+ isim=deer biimindeki ayarlar iermitir.
+ Eer kullandnz ayar dosyas ad betik adndan farklysa serviceConf
+ deikenine dosya adn verebilirsiniz (gene /etc/conf.d iinde).
+\the_end